testikelkraeft
Portal
/
Laegehaandbogen
/
mandlige-koensorganer
/
tilstande-og-sygdomme
/
scrotum-og-testikler
/
testikelkraeft
/
Home
Data
patienthaandbogen
Sundheddk apps
Laegehaandbogen
Klinikpersonale
akut-og-foerstehjaelp
allergi
arbejdsmedicin
blod
brystsygdomme
boern-og-unge
boerne-og-ungdomspsykiatri
endokrinologi
forsikringsmedicin
fysmed-og-rehab
generelt
geriatri
gynaekologi
hjerte-kar
hud
infektioner
kirurgi
kraeft
lunger
mandlige-koensorganer
symptomer-og-tegn
tilstande-og-sygdomme
penis-og-urinroer
prostata
scrotum-og-testikler
hydrocele-testis
epididymitis
testistorsion
testikelkraeft
teratom-cystisk
varicocele
retentio-testis
Viral orchitis
azoospermi
skader-i-skrotum-haematocele
spermiegranulom
spermatocele
seksuelle-dysfunktioner
oevrige-sygdomme
behandlinger
undersoegelser
patientinformation
illustrationer
mave-tarm
neurologi
nyrer-og-urinveje
obstetrik
ortopaedi
psykiatri
paediatri
rejsemedicin-vacciner
reumatologi
sexsygdomme
sjaeldne-sygdomme
socialmedicin
oeje
oere-naese-hals
sundhedsoplysning
undersoegelser-og-proever
om-laegehaandbogen
soeg
dli-medicin
Apps
Brugermanual
<Provider Id="sundheddkcms"> <Item Id="{46FEE007-B346-407F-BF2B-7E5DB46C6492}" Name="testikelkraeft" Type="LHContentPage" ParentProviderId="sundheddkcms" ParentItemId="{9F11DA9D-E908-4628-93E1-2A7090E4AA33}" SortOrder="400" PublishDate="2010-09-29T12:46:00" DeleteDate="2999-12-31T00:00:00" PotItemType=""> <Content> <HtmlField Name="PageContent"><![CDATA[<h2>Resumé</h2> <table style="height: 96px; width: 630px;"> <tbody> <tr> <td style="background-color: #dbe5f1; text-align: left;"> <strong>Diagnose</strong> <ul> <li>Retentio testis, familiært tilfælde og kontralateral testiscancer disponerer</li> <li>Sygehistorie og kliniske fund giver mistanken</li> <li>Bekræftes ved ultralyd, kirurgisk eksploration, orkiektomi og endelig histologi</li> <li>Positive tumormarkører er stærke indikatorer for testiscancer</li> <li>Patient-læge latenstiden er ofte uhensigtsmæssig lang</li> <li>Germinalcelletumorer præsenterer sig i 5-10 % af tilfælde ekstragonadalt</li> </ul> <p><strong>Behandling</strong></p> <ul> <li>Kirurgi evt. suppleret med cytostatika og stråleterapi</li> </ul> <strong>Henvisning</strong> <ul> <li>Ved skrotal patologi med mistanke om tumor testis</li> <li>Forhøjede specifikke tumormarkører alfaføtoprotein og humant choriogonadotropin</li> <li>Henvises i kræftpakkeforløb ved mistanke om testikelkræft</li> </ul> </td> </tr> </tbody> </table> <h2>Diagnose</h2> <h3>Diagnostiske kriterier</h3> <ul> <li>Sygehistorie og kliniske fund giver mistanke om diagnosen</li> <li>Diagnosen bekræftes ved ultralyd, kirurgisk eksploration, orkiektomi og endelig ved histologi</li> <li>Isoleret nåle-biopsi er aldrig aktuelt</li> <li>Peroperativ frysesnitsundersøgelse kan i tvivlstilfælde foretages</li> </ul> <h3>Sygehistorie</h3> <ul> <li>Patienten er oftest mellem 15-35 år</li> <li>Tidligt tegn er ofte diffust forstørret testikel eller fornemmelse af en fast knude i testiklen</li> <li>Som oftest er testiklen uøm. Er hyppigt ledsaget af tyngdefornemmelse og evt. ubehag, mens 10-20 % kan opleve smerter</li> <li>Evt. forudgående uspecifikke gener fra lysken</li> <li>Gynækomasti pga. HCG-producerende germinalcelletumor, hvorfor testiklerne altid skal palperes i tilfælde af gynækomasti </li> <li>5-10 % af germinalcelletumorerne præsenterer sig ekstragonadalt, hovedsagelig retroperitonealt eller i mediastinum</li> </ul> <h4>Ved metastaser</h4> <ul> <li>De første symptomer kan komme fra metastaser <ul> <li>Rygsmerter forårsaget af spredning til paraaortale lymfeknuder</li> <li>Hoste eller dyspnø ved lungemetastaser</li> <li>Ødem i underekstremiteterne på grund af obstruktion af vena cava</li> <li>Patologisk lymfeknude på hals, særlig venstre supraklavikulær region</li> </ul> </li> </ul> <h3>Kliniske fund</h3> <ul> <li>Tumorer palperes hyppigst ventralt eller lateralt i testis</li> <li>De fleste præsenterer sig med en diffust forstørret testikel eller en hård, uøm knudret tumor</li> <li>Evt. kan lymfeknudekonglomerater svarende til paraaortale og supraklavikulære metastaser palperes </li> <li>Gynækomasti ses hos ca. 5 % af patienter med germinalcelletumorer</li> <li>Et hydrocele kan dække over en testistumor</li> </ul> <h3>Supplerende undersøgelser i almen praksis</h3> <ul> <li>Blodprøverne human choriogonadotropin (<a href="~/link.aspx?_id=D9AA4F5AFBBD47C3BCF67896359A438B&_z=z">hCG</a>), <a href="~/link.aspx?_id=F7D9A2C362DD45049C08E5273F5B2E19&_z=z">alfa-føtoprotein</a> (AFP), LDH samt lever- og væsketal</li> <li>Forhøjet hCG og AFP er stærke indikatorer for testiscancer, mens normale værdier ikke udelukker sygdommen</li> <li>Tumormarkørerne har endvidere prognostisk værdi</li> </ul> <h3>Andre undersøgelser hos specialist</h3> <ul> <li>Ultralyd <ul> <li>Udføres ved mistanke om solid tumor i skrotum</li> <li>Skelner let mellem cystisk og solid tumor og kan let påvise differentialdiagnose </li> </ul> </li> <li>CT thorax/abdomen med fokus på retroperitoneale lymfeknuder og lungemetastaser er standardundersøgelse som led i stadieinddeling</li> <li>CT eller helst MR af hjernen anbefales, hvis der foreligger højt HCG-niveau (> 10.000 IU/l) eller multiple (> 20) lungemetastaser</li> <li>Frysesnitsdiagnostik <ul> <li>Eksploration via lyskesnit, tang på funiklen og tumorbiopsi til frysesnit ved peroperativ usikkerhed om diagnosen. Umiddelbart efter verificeret cancer fjernes testiklen</li> </ul> </li> <li>Histologi <ul> <li>Mikroskopisk differentieres mellem typerne seminom (50-60 %) og non-seminom (40-50 %)</li> <li>Blanding af begge histologiske typer tilsiger behandling og prognose tilsvarende non-seminomer</li> <li>Non-seminomer underinddeles i patologisk karakteristiske typer: embryonalcellecarcinom, endodermal sinustumor, choriocarcinom og teratom</li> <li>Tumorstørrelse, kapselgennembrud og infiltration af tumorceller i lymfe- eller blodkar skal rapporteres af patolog</li> <li>I forbindelse med orkiektomi tages biopsi fra den modsidige testikel med henblik på at påvise evt. carcinoma in situ.</li> </ul> </li> <li>Tumormarkører <ul> <li>Alfaføtoprotein (AFP), humant choriogonadotropin (hCG) og laktatdehydrogenase (LDH) kan frigøres fra kræftcellerne til blodet og udgør tumormarkører ved diagnostik, prognosticering, kontrol af behandlingseffekt og opfølgning</li> <li>AFP stammer fra non-seminomatøse blommesækskomponenter og koncentrationen er således ikke forhøjet ved et rent forekommende seminom</li> <li>Stigende koncentrationer af AFP og/eller hCG uden radiologiske eller kliniske fund tyder på aktiv restsygdom og er tilstrækkeligt grundlag til at starte behandling, når man ikke finder anden forklaring som f.eks. leversygdom</li> <li>LDH har lav specificitet, men synes at have en specificitet over 90 % til detektion af recidiv af et seminom</li> </ul> </li> </ul> <h4>Gradering af markørforhøjelse</h4> <ul> <li>Grad I <ul> <li>Alfaføtoprotein (ng/ml): <1.000</li> <li>HCG (IU/l): <5.000</li> <li>LDH (U/l): <1,5 x øvre normalgrænse</li> </ul> </li> <li>Grad II <ul> <li>Alfaføtoprotein: 1.000-10.000</li> <li>HCG: 5.000-50.000</li> <li>LDH: 1,5-10 x øvre normalgrænse</li> </ul> </li> <li>Grad III <ul> <li>Alfaføtoprotein: >10.000</li> <li>HCG: >50.000</li> <li>LDH: >10 x øvre normalgrænse</li> </ul> </li> </ul> <h3>Differentialdiagnoser</h3> <ul> <li><a href="~/link.aspx?_id=A246DBAE90E640D4A661429D85A68B8C&_z=z">Epididymitis</a></li> <li>Hæmatom</li> <li><a href="~/link.aspx?_id=87B3C4E7E29741C995FB117D8EB5BEFC&_z=z">Orchitis</a> <ul> <li>Testikelkræft kan fejltolkes som epidydimitis eller orchitis</li> <li>Hvis der påvises intratestikulær læsion ved klinisk undersøgelse eller ultrasonografi, skal fundet altid kontrolleres og følges op</li> </ul> </li> <li><a href="~/link.aspx?_id=F8A7070FFDDF4F918B9C6079D7B9AD35&_z=z">Hydrocele</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=3EB343B9BB0445D2888ED7F9BB238D8C&_z=z">Spermatocele</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=4524B3C9965545D6A99DA66ED0DD9442&_z=z">Testikeltorsion</a></li> </ul> <h2>Behandling</h2> <h3>Behandlingsmål</h3> <ul> <li>Helbredelse (>95 % af patienterne)</li> </ul> <h3>Generelt om behandlingen</h3> <ul> <li>Kirurgi evt. suppleret med cytostatika og stråleterapi</li> <li>Radikal orkiektomi udføres ved alle typer <ul> <li>Ved stadium I fulgt af hyppig kontrol</li> <li>Kombineres almindeligvis med strålebehandling ved seminom stadium IIa og IIb</li> <li>Kombineres almindeligvis med kemoterapi ved non-seminom stadium II, III og IV og seminom stadium IIc, III og IV</li> </ul> </li> <li>Senfølger af kemoterapi kan være <ul> <li>Risiko for tab af fertilitet</li> <li>Sjældne sekundære maligne tumorer (leukæmier)</li> <li>Behandling med [DliActiveSubstance;5061;cisplatin] kan føre til hørenedsættelse, nyrefunktionspåvirkning samt neuropati og smerter i UE</li> <li>Behandling med [DliActiveSubstance;5182;bleomycin] kan ledsages af nedsat lungefunktion</li> <li>Kardiovaskulære senfølger kan ses</li> </ul> </li> </ul> <h4>Effekt af behandlingen</h4> <ul> <li>Prognosen er god, >95 % helbredes</li> <li>Behandlingsresultaterne skyldes først og fremmest effektiv cytostatika og eventuelt supplerende kirurgi, men også en stadigt bedre udredning</li> <li>Detaljeret viden om risikofaktorer kombineret med effektiv kemoterapi giver mulighed for at minimere behandlingen til patienter i god prognosegruppe og til hurtig og effektiv behandling af de patienter, der udvikler recidiv efter orkiektomi for stadium I</li> <li>Efter kemoterapi forsvinder tumorerne helt hos 70–80 % og skrumper betydeligt hos de resterende </li> <li>Efter afsluttet kemoterapi ved non-seminom bør om mulig alt tilbageværende tumorvæv fjernes kirurgisk</li> </ul> <h3>Håndtering i almen praksis</h3> <ul> <li>Anamnese</li> <li>Klinisk undersøgelse inkl. palpation af skrotum, abdomen og hals</li> <li>Relevante blodprøver: human choriogonadotropin (<a href="~/link.aspx?_id=D9AA4F5AFBBD47C3BCF67896359A438B&_z=z">hCG</a>), <a href="~/link.aspx?_id=F7D9A2C362DD45049C08E5273F5B2E19&_z=z">alfa-føtoprotein</a>(AFP), LDH samt lever- og væsketal. Forhøjet hCG og AFP er stærke indikatorer for testiscancer, mens normale værdier ikke udelukker sygdommen</li> <li>Oplysning om sæddeponering</li> <li>Henvise til kræftpakkeforløb</li> <li>Afhjælpe en øget risiko for stress og angst efter testikelkræft</li> </ul> <h3>Råd til patienten</h3> <ul> <li>Gennemførelse af behandling og opfølgningsprogrammet er vigtigt</li> </ul> <h3>Kirurgisk udredning og behandling </h3> <p>Ved fortsat mistanke om testikelkræft:</p> <ul> <li>Ultralydsscanning af skrotum</li> <li>Måling af tumormarkører i serum inden orkiektomi <ul> <li>alfa-føtoprotein (AFP)</li> <li>beta-human choriogonadotropin (beta-hCG)</li> <li>LDH</li> </ul> </li> <li>Foretage sæddeponering før orkiektomi</li> <li>Eksploration via inguinal adgang</li> <li>Hvis peroperativ frysebiopsi viser malign germinalcelletumor foretages inguinal orkiektomi og kontralateral biopsi</li> <li>Ved forhøjede tumormarkører (AFP + hCG) og klinisk mistanke om testikelkræft kan orkiektomi foretages uden frysebiopsi </li> <li>Ved solitære testikler eller ved bilaterale tumores kan der indlægges testisprotese i samme seance</li> <li>Ved postoperativ utilfredshed med det kosmetiske kan tilbydes protese ved senere lejlighed</li> </ul> <h4>Carcinoma in situ (CIS) i kontralaterale testikel</h4> <ul> <li>Hvis CIS påvises, tilbydes patienten strålebehandling af testiklen</li> <li>Der anvendes en beskeden stråledosis, som fjerner CIS-forandringerne og forhindrer udvikling af en ny testis tumor samtidig med, at en del af testosteronproduktionen bevares</li> <li>Strålebehandling gives uafhængig af patientens øvrige behandling</li> </ul> <h3>Onkologisk behandlingsstrategi Stadium I seminom</h3> <ul> <li>Opfølgning i 5 år, hvis der ikke påvises recidiv i opfølgningsperioden</li> <li>Ved recidiv er behandlingsmulighederne kemoterapi eller strålebehandling afhængig af sygdomsudbredelsen</li> </ul> <h3>Onkologisk behandlingsstrategi stadium I non-seminom</h3> <ul> <li>Opfølgning i fem år hvis der ikke findes recidiv i opfølgningsperioden (B)</li> <li>Ved recidiv er behandlingsmulighederne 3 eller 4 serier kemoterapi afhængig af sygdomsudbredelse </li> </ul> <h3>Behandling af dissemineret sygdom</h3> <h4>God prognose gruppe:</h4> <ul> <li>Hos patienter med seminom stadium IIA eller IIB er strålebehandling en behandlingsmulighed</li> <li>Hos patienter med seminomstadium IIB kan man i stedet for strålebehandling vælge at behandle med 3 serier kemoterapi ([DliActiveSubstance;5182;bleomycin], [DliActiveSubstance;6355;etoposid] og [DliActiveSubstance;5061;cisplatin])</li> <li>Standardbehandling for alle øvrige patienter tilhørende den gode prognostiske gruppe er 3 serier kemoterapi med [DliActiveSubstance;5182;bleomycin], [DliActiveSubstance;6355;etoposid] og [DliActiveSubstance;5061;cisplatin] givet hver 3. uge</li> </ul> <h4>Intermediær og dårlig prognosegruppe:</h4> <ul> <li>Stigende tumormarkører også uden positive radiologiske undersøgelser er tegn på dissemineret sygdom og skal behandles som sådan</li> <li>Standardbehandlingen 4 serier [DliActiveSubstance;5182;bleomycin], [DliActiveSubstance;6355;etoposid] og [DliActiveSubstance;5061;cisplatin]</li> <li>I dårlig prognosegruppe bør orkiektomi ikke udsætte start på kemoterapi</li> <li>Patienter med stigende tumormarkører under behandling bør skifte til 2. linje kemoterapi umiddelbart</li> <li>CT påvist cystisk resttumor efter kemoterapi eller strålebehandling hos patienter med seminom skal fjernes kirurgisk uanset størrelse</li> <li>Seminom med PET-positiv resttumor >3 cm skal vurderes med henblik på kirurgisk fjernelse</li> <li>Non-seminom med CT-påvist resttumor efter kemoterapi >1 cm skal henvises med henblik på kirurgisk fjernelse</li> <li>Alle behandlede patienter følges minimum 5 år efter seneste behandling, uanset behandlingsmodalitet</li> </ul> <h4>Sekundær kirurgi:</h4> <p>Seminom</p> <ul> <li>Patienter med ikke cystisk resttumor >3 cm på CT efter endt kemoterapi, skal have foretaget FDG-PET/PET-CT skanning mhp. oplysninger om evt. vital resttumor og skal i så tilfælde vurderes mhp kirurgisk resektion af resttumor</li> <li>CT påvist cystisk resttumor efter kemoterapi eller strålebehandling hos patienter med seminom skal fjernes kirurgisk uanset størrelse</li> </ul> <p>Non-seminom</p> <ul> <li>Patienter med normaliserede tumormarkører og resttumor >1 cm skal have denne fjernet kirurgisk indenfor 4-8 uger efter afsluttet kemoterapi</li> </ul> <h4>Recidivbehandling:</h4> <p>Efter stadium I</p> <ul> <li>Behandles som primært dissemineret sygdom</li> </ul> <p>Efter tidligere kemoterapi</p> <ul> <li>Patienterne bør tilbydes protokolleret behandling uanset histologi - alternativt en platin-triplet eller højdosis kemoterapi</li> </ul> <p>Efter tidligere strålebehandling</p> <ul> <li>Patienter tilbydes behandling sv.t. anbefalingerne for primært dissemineret sygdom</li> </ul> <p>Senrecidiver (>2 år)</p> <ul> <li>Hos patienter med senrecidiv og lokaliserede resecerbare tumorer bør initial kirurgi overvejes</li> </ul> <h3>Senfølger</h3> <ul> <li>Patienter med totaltestosteron <12 nmol samt symptomer på hypogonadisme bør tilbydes henvisning til afdeling med andrologisk ekspertise med henblik på videre udredning og evt. testosteronsubstitution i henhold til vejledning fra Dansk Endokrinologisk Selskab</li> <li>Ved erektil dysfunktion bør henvises til afdeling med andrologisk ekspertise </li> <li>Patienter behandlet med [DliActiveSubstance;5061;cisplatin] baseret kemoterapi bør efter 24 måneder og 60 måneder screenes for kendte risikofaktorer for hjertekarsygdom i form af hypertension, hyperlipidæmi og hyperglykæmi og bør opfordres til rygestop</li> <li>Det anbefales ikke systematisk at screene for sekundær cancer efter behandling for testikelkræft </li> <li>Der bør spørges ind til neurotoxicitet og ototoxicitet efter kemoterapi</li> <li>Der er øget risiko for stress og angst efter testikelkræft, hvorfor screening og intervention bør overvejes</li> </ul> <h4>Seminom</h4> <ul> <li>Omtrent 80 % af patienter med seminom har klinisk stadium I. Mikrometastaser vil føre til tilbagefald hos 15-20 % af patienterne uden adjuvant behandling</li> </ul> <h4>Non-seminom</h4> <ul> <li>Mindst halvdelen af patienterne med non-seminom er i klinisk stadium I ved diagnosetidspunktet og har dermed en overlevelse på 99 % uanset valg af behandlingsstrategi </li> </ul> <h4>Ekstragonadale germinalcelletumores</h4> <ul> <li>Mange af disse patienter har avanceret sygdom på diagnosetidspunktet</li> <li>Behandlingen er principielt som for avanceret stadie af non-seminom, men det er oftere nødvendig med højdosis-behandling og avanceret kirurgisk indsats</li> <li>Prognosen er dårligere ved ekstragonadalt udgangspunkt, specielt ved primærtumor i mediastinum</li> </ul> <h3>Forebyggende behandling</h3> <ul> <li>Der er ingen forebyggelse af primærsygdommen</li> <li>CIS i kontralaterale testis bør profylaktisk tilbydes behandlet med stråleterapi</li> </ul> <h2>Henvisning</h2> <ul> <li>Henvis hurtigt til sygehus i kræftpakkeforløb </li> <li>Kræftpakkeforløb for testikelkræft 2016: <ul> <li>Ved mistanke om testikelkræft henvises patienten i kræftpakkeforløb til urologisk vurdering</li> <li>Mistanke om testikelkræft opstår ved diffus forstørrelse af testiklen uden infektionsmistanke eller andre forklaringer, en knudret tumor i testiklen, nyopstået gynækomasti hos yngre mænd (HCG-producerende tumor), fortsat forstørret testikel efter antibiotikabehandling for mistænkt epididymit/orchit ved revurdering efter 3 uger eller forhøjet humant chorion gonadotropin eller alfa-føtoprotein i blodet</li> </ul> <ul> <li><a rel="noopener noreferrer" href="https://www.sst.dk/da/udgivelser/2016/~/media/79DA0B4228DB4AED83E0BC0B7DB38AE1.ashx" target="_blank">Sundhedsstyrelsen, Pakkeforløb for testikelkræft, 2016</a></li> <li><a rel="noopener noreferrer" href="https://ducg.dk/dateca-testiscancer/kliniske-retningslinjer/" target="_blank">Danske Multidisciplinære Cancer Grupper, Klinisk retningslinje, Testiscancer, 2018</a></li> </ul> </li> <li>Diagnostik og operation foregår på urologisk afdeling </li> <li>Patienter vil herefter blive henvist videre til regional kræftafdeling <ul> <li>Hvis primærudredning viser, at der foreligger åbenbare metastaser, skal patienten straks henvises til regional kræftafdeling for videre behandling, da tilstanden meget hurtigt kan forværre sig</li> </ul> </li> <li>Bemærk i øvrigt, at ved akut opståede smerter i pungen skal torsio testis altid mistænkes og diagnosticering jævnfør <br> Sundhedsstyrelsens ”Vejledning om diagnostik af torsio testis” foretages</li> </ul> <h2>Sygdomsforløb, komplikationer og prognose</h2> <h4></h4> <h3>Sygdomsforløb</h3> <ul> <li>Tilbagefald efter behandling sker i de fleste tilfælde inden 2 år</li> </ul> <h4>Indikatorer på dårligere prognose</h4> <ul> <li>Lever-, knogle- eller hjernemetastaser</li> <li>Meget høje serummarkører</li> <li>Primært mediastinalt non-seminom</li> </ul> <h3>Komplikationer</h3> <ul> <li>Seksuelle dysfunktioner <ul> <li>Reduceret libido, retrograd ejakulation (ved retroperitoneal kirurgi), erektil dysfunktion og andre langtidseffekter af terapi er ikke usædvanlige. Årsagen er delvis ukendt</li> <li>1 af 3 oplever sådanne gener i forbindelse med behandlingen</li> </ul> </li> <li>Senfølger <ul> <li>Den høje helbredelsesrate har medført øget opmærksomhed på eventuelle toksiske langtidseffekter i form af sekundær kræft, kardiovaskulær toksicitet og nedsat fertilitet</li> </ul> </li> </ul> <h3>Prognose</h3> <ul> <li>Hurtig behandling er vigtig for prognosen</li> <li>De fleste patienter, dvs. 90 % med seminom og 65 % ikke-seminom, har en god prognose</li> <li>Helbredelse <ul> <li>I dag helbredes næsten alle patienter med lokaliseret eller regional sygdom</li> <li>Ca. 90 % af patienter med udbredt sygdom, som behandles på højt kompetenceniveau, helbredes uafhængigt af histologisk type, og risiko for bivirkninger reduceres</li> <li>For patienter med lavstadium sygdom er muligheden for helbredelse nær 100 %</li> </ul> </li> <li>Recidiv <ul> <li>Over en 25 års periode har patienter med testikelkræft ca. 5 % kumulativ risiko for at få kræft i den anden testikel; kan forebygges ved tidlig diagnostik og efterfølgende behandling af CIS</li> </ul> </li> <li>Overlevelse <ul> <li>5 års relativ overlevelse efter stadium:</li> <li>Totalt 97 %</li> <li>Lokal sygdom 99 %</li> <li>Regional sygdom 97 %</li> <li>Fjernspredning 86 %</li> </ul> </li> <li>Testiscancer koster i Danmark 8 liv årligt</li> </ul> <h4>Prognosegrupper for patienter med dissemineret sygdom</h4> <ul> <li>God prognosegruppe (ca. 60 %) <ul> <li>Helbredelse ca. 90 %</li> <li>Seminomer <ul> <li>Lymfeknudemetastaser og/eller lungemetastaser uden andre hæmatogene metastaser</li> </ul> </li> <li>Non-seminomer <ul> <li>Lymfeknudemetastaser og/eller lungemetastaser uden andre hæmatogene metastaser og maksimal grad I-markørforhøjelse</li> </ul> </li> </ul> </li> <li>Intermediær prognosegruppe (ca. 25 %) <ul> <li>Helbredelse ca. 75 %</li> <li>Seminomer <ul> <li>Ikke-pulmonale hæmatogene metastaser</li> </ul> </li> <li>Non-seminomer <ul> <li>Lymfeknudemetastaser og/eller lungemetastaser uden andre hæmatogene metastaser og grad II-markørforhøjelse</li> </ul> </li> </ul> </li> <li>Dårlig prognosegruppe (ca. 15 %) <ul> <li>Helbredelse ca. 50 %</li> <li>Non-seminomer <ul> <li>Primær mediastinal tumor eller ikke-pulmonale hæmatogene metastaser eller grad III- markørforhøjelse</li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> <h2>Baggrundsoplysninger<a title="DaTeCa retningslinier" href="http://ducg.dk/dateca-testiscancer/kliniske-retningslinjer/" data-type="other-reference" data-value="DaTeCa retningslinier" data-url="http://ducg.dk/dateca-testiscancer/kliniske-retningslinjer/">1</a><sup>,</sup><a title="EUA guidelines" href="http://uroweb.org/guideline/testicular-cancer/" data-type="other-reference" data-value="EUA guidelines" data-url="http://uroweb.org/guideline/testicular-cancer/">2</a></h2> <h3>Definition</h3> <ul> <li>90-95 % af alle tilfælde af testikelkræft udgår fra det germinative væv</li> <li>Tumorer udgående fra Leydig-celler og Sertoli-celler er sjældent maligne </li> <li>Germinative tumorer inddeles i 2 grupper, hvilket har betydning for behandlingen <ul> <li>Seminom - som er meget følsomme for stråleterapi </li> <li>Non-seminom</li> </ul> </li> </ul> <h4>Stadieinddeling i henhold til IUCC</h4> <ul> <li>Baserer sig på tumors udbredelse og spredning </li> <li>T stadium </li> <li>Stadium I <ul> <li>Tumor kun i testiklen </li> </ul> </li> <li>Stadium II <ul> <li>Involverer testis og tunica vaginalis</li> </ul> </li> <li>Stadium III <ul> <li>Involverer funiklen</li> </ul> </li> <li>Stadium IV <ul> <li>involverer scrotum</li> </ul> </li> <li>N stadium <ul> <li>N0 Ingen lymfeknudemetastaser </li> <li>N1 Lymfeknudemetastaser mindre end 2 cm i diameter </li> <li>N2 Lymfeknudemetastaser mellem 2 og 5 cm </li> <li>N3 Lymfeknudemetastaser større end 5 cm</li> </ul> </li> </ul> <h3>Forekomst</h3> <ul> <li>Prævalens <ul> <li>8750</li> </ul> </li> <li>Incidens <ul> <li>300 nye patienter per år</li> <li>Aldersjusteret ca. 10/100.000 mænd </li> </ul> </li> <li>Alder <ul> <li>Er den hyppigste kræftform blandt mænd mellem 15 og 35 år, men udgør totalt <2 % af kræfttilfælde hos mænd, ca. 10 % af de urologiske kræfttilfælde</li> </ul> </li> <li>Histologi <ul> <li>Patienter med seminom er typisk 30-40 år gamle mænd, mens de med non-seminom oftest er 20-30 år gamle</li> </ul> </li> <li>Globale trends <ul> <li>Incidensen er stigende og er fordoblet i løbet af de seneste 40 år</li> <li>Højeste incidens ses i Nordeuropa, hvor Norge og Danmark har den højeste incidens i verden</li> </ul> </li> </ul> <h3>Ætiologi og patogenese</h3> <ul> <li>Årsagen er ukendt </li> <li>Præmaligne forandringer <ul> <li>Kan opstå allerede i fosterstadiet</li> <li>Miljøfaktorer synes at være af betydning</li> </ul> </li> <li>Via ikke-invasivt stadium <ul> <li>Alle testikulære germinalcellecancere udvikler sig via et ikke-invasivt stadium kaldet intratubulær germinalcelleneoplasi eller carcinoma in situ (CIS)</li> <li>Alle læsioner progredierer til seminom eller undertyper af non-seminom omkring eller efter puberteten</li> </ul> </li> </ul> <h4>Histologiske typer</h4> <ul> <li>Germinalcelletumorer deles op i seminomer og non-seminomer </li> <li>De rene seminomer udgør ca. halvdelen af alle testikulære germinalcellecancere</li> <li>De fleste non-seminomer er blandingstumorer med indhold af flere forskellige celletyper, hvoraf seminom kan være en af komponenterne </li> <li>Øvrige celletyper udgøres af embryonalcellecarcinom, endodermal sinustumor, choriocarcinom og teratom </li> <li>Hvis både seminom og non-seminom findes i samme tumor, behandles patienten som havende en non-seminom tumor, fordi denne tumorform er den mest aggressive</li> </ul> <h4>Carcinoma in situ</h4> <ul> <li>Hos 5 % af patienterne med unilateral testiskræft kan der påvises carcinoma in situ (CIS) i den kontralaterale testis </li> <li>Hos ca. 40 % af patienter med en ekstragonadal germinalcelletumor i retroperitoneum kan CIS påvises </li> <li>Ubehandlet er risikoen for, at CIS udvikler sig til invasiv kræft, 50 % i løbet af fem år, 70 % i løbet af 7 år </li> <li>Man regner med, at alle tilfælde af CIS på et eller andet tidspunkt vil udvikle sig til en invasiv kræft</li> </ul> <h4>Tumormarkører</h4> <ul> <li> <a href="~/link.aspx?_id=F7D9A2C362DD45049C08E5273F5B2E19&_z=z">Alfa-føtoprotein</a> (AFP) <ul> <li>Udskilles kun af non-seminom tumorer, specielt embryonalcellecarcinomer og blommesækstumorer</li> <li>40-60 % af patienter med metastatisk sygdom har øget serumkoncentration af AFP</li> </ul> </li> <li> <a href="~/link.aspx?_id=D9AA4F5AFBBD47C3BCF67896359A438B&_z=z">Humant koriogonadotropin </a>(hCG) <ul> <li>Er øget hos 40-60 % af patienterne med metastatisk non-seminom og hos 15-20 % af patienter med metastatisk seminom</li> </ul> </li> <li>Laktat dehydrogenase (LDH) <ul> <li>Uspecifik markør</li> <li>Afspejler samlet tumormasse</li> </ul> </li> </ul> <h3>Disponerende faktorer</h3> <ul> <li>Kryptorkisme øger risikoen for testiscancer 5-10 gange (absolut risiko 1 %) <ul> <li>5 % af tilfælde af testikelkræft opstår hos mænd med tidligere eller aktuel kryptorkisme</li> </ul> </li> <li>Tidligere kræft i kontralaterale testikel</li> <li>Nedsat sædkvalitet</li> <li>Atrofi af testikel, inguinalhernie og/eller infertilitet</li> <li>Brødre, sønner af eller fædre til patienter med testikelkræft har 5-10 gange øget risiko for testikelkræft</li> <li>Syndromer med unormal testikeludvikling har øget risiko for germinalcellesvulster, f.eks. <a href="~/link.aspx?_id=A92B676DDE1943BCBDC60EC5976AE9B1&_z=z">Klinefelters syndrom</a>, XY-dysgenese, Downs syndrom</li> </ul> <h3>ICPC-2</h3> <p>[ICPC]</p> <h3>ICD-10/SKS-koder</h3> <p>[ICD10]</p> <h2>Patientinformation</h2> <h3>Hvad findes af skriftlig patientinformation</h3> <ul> <li><a href="~/link.aspx?_id=B71322729AC045A9901113B5C98008FF&_z=z">Testikelkræft</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=0B3916172C864991AEC8998A48D3DE56&_z=z">Cytostatika - en generel orientering</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=692A20120B914CAEB1A2E67C9027F920&_z=z">Strålebehandling</a></li> <li><a href="https://www.cancer.dk/testikelkraeft-testescancer/statistik-testikelkraeft/">Testikelkræft, Kræftens Bekæmpelse, 2021</a> </li> </ul> <h4>Kræft og seksualitet</h4> <ul> <li><a href="~/link.aspx?_id=A8E237F437A3499E913AAC4C759F6E21&_z=z">Kræft og sex – fysiske problemer for manden</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=BF2B92057CA84BE7A3404F2F316776AC&_z=z">Kræft og sex – tilbage til hverdagen</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=D4A8F9C033D6433B908C43881CFAA280&_z=z">Kræft og sex - hjælpemidler</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=51B8DF16A64149B6B92352BC58B5B5B1&_z=z">Lad ikke kræft ødelægge kærlighedslivet</a></li> </ul> <ul></ul> <h3>Animationer</h3> <ul> <li><a href="~/link.aspx?_id=410B72C6592E457CA02EBC1743C6489E&_z=z">Kemoterapi-induceret anæmi</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=B2DD5AC876B44613A613DAA1B00BEF27&_z=z">Kemoterapi</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=0FEC2DA57092453EAD73F6DE0B4CF11F&_z=z">Strålesyge</a></li> </ul> <h3>Patientorganisationer</h3> <ul> <li><a href="http://www.cancer.dk/">Kræftens Bekæmpelse</a></li> </ul> <div> <h2>Link til vejledninger</h2> <ul> <li>Forløbsbeskrivelser og pakkeforløb [ICPC] </li> <li>DSAM klinisk vejledning - <a href="http://vejledninger.dsam.dk/cancer/">Kræftopfølgning i almen praksis</a></li> </ul> </div> <ul> </ul> <h2>Illustrationer</h2> <h3>Plancher eller tegninger</h3> <ul> <li> <a href="~/link.aspx?_id=0DC14A2D121C458F9F020E6B01257539&_z=z">Mandlige kønsorganer, illustration</a> </li> <li> <a href="~/link.aspx?_id=D98A357597224344B9F81F128576FF09&_z=z">Normal scrotum, illustration</a></li> </ul>]]></HtmlField> <LinkListField Name="Spot2"> <LinkField linktype="internal">{99A85AFD-2F7A-4B5D-A1C9-C2701D5E7D30}</LinkField> </LinkListField> <TextField Name="DoctorsHandbookID">2410</TextField> <TextField Name="PageTitle">Testikelkræft</TextField> <TextField Name="NavigationTitle">Testikelkræft</TextField> <CheckBoxField Name="ShowInMenu">true</CheckBoxField> <CheckBoxField Name="ShowInContentField">true</CheckBoxField> <DateTimeField Name="RevisedDate">2022-01-11T10:51:00</DateTimeField> <LinkListField Name="Authors"> <LinkField linktype="internal">{F45E0930-717B-4509-A99F-CE9546ACB8F6}</LinkField> <LinkField linktype="internal">{B1D40C58-6E29-4B85-8A45-EFA8706B8C83}</LinkField> <LinkField linktype="internal">{07362210-0D74-4557-A3A6-A5050337C9D7}</LinkField> <LinkField linktype="internal">{077DD498-947C-4E24-8267-77273C487BAF}</LinkField> <LinkField linktype="internal">{38A2EF96-CA6D-4047-AB47-529CC80F5EA6}</LinkField> </LinkListField> <LinkListField Name="Organization"> <LinkField linktype="internal">{CF77E8B9-9937-42B2-85DF-76B0F4E401F0}</LinkField> </LinkListField> <TextField Name="ICD10">C62, C62.0, C62.1, C62.9</TextField> <TextField Name="ICPC2">Y78</TextField> <LinkListField Name="SearchAreaID"> <LinkField linktype="internal">2</LinkField> </LinkListField> <TextField Name="Description">90-95 % af alle tilfælde af testikelkræft udgår fra det germinative væv. Tumorer udgående fra Leydig-celler og Sertoli-celler er sjældent maligne</TextField> <LinkListField Name="LHPHEditor"> <LinkField linktype="internal">{37FAF8C0-7527-48CA-9ECE-FCC7E8CBB368}</LinkField> </LinkListField> <TextField Name="__Updated by">sitecore\hath</TextField> <TextField Name="MetaKeywords">cancer testis, germinalcelle, kræft i testikkel, testikkelkræft, Testikelkræft, testikelcancer, testiscancer</TextField> <LinkListField Name="InformationCategory"> <LinkField linktype="internal">IC_13</LinkField> </LinkListField> <LinkListField Name="InformationType"> <LinkField linktype="internal">7</LinkField> </LinkListField> <LinkListField Name="SearchTargetGroup"> <LinkField linktype="internal">2</LinkField> </LinkListField> </Content> <Medias /> </Item> </Provider>
36.487 characters