oropharynxcancer
Portal
/
Laegehaandbogen
/
oere-naese-hals
/
tilstande-og-sygdomme
/
svaelget-midterste-del
/
oropharynxcancer
/
Home
Data
patienthaandbogen
Sundheddk apps
Laegehaandbogen
Klinikpersonale
akut-og-foerstehjaelp
allergi
arbejdsmedicin
blod
brystsygdomme
boern-og-unge
boerne-og-ungdomspsykiatri
endokrinologi
forsikringsmedicin
fysmed-og-rehab
generelt
geriatri
gynaekologi
hjerte-kar
hud
infektioner
kirurgi
kraeft
lunger
mandlige-koensorganer
mave-tarm
neurologi
nyrer-og-urinveje
obstetrik
ortopaedi
psykiatri
paediatri
rejsemedicin-vacciner
reumatologi
sexsygdomme
sjaeldne-sygdomme
socialmedicin
oeje
oere-naese-hals
symptomer-og-tegn
tilstande-og-sygdomme
oevrige-sygdomme
mundhulen
spytkirtlerne
svaelget-oevre-del
svaelget-midterste-del
difteri
peritonsillaer-absces
streptokokhalsinfektion
tonsilhypertrofi
oropharynxcancer
faryngit
herpangina
svaelget-nederste-del
naese-og-bihuler
indre-oere
mellemoere
ydre-oere-og-oeregang
nervesygdomme
odontologi
soevn
undersoegelser
patientinformation
illustrationer
sundhedsoplysning
undersoegelser-og-proever
om-laegehaandbogen
soeg
dli-medicin
Apps
Brugermanual
<Provider Id="sundheddkcms"> <Item Id="{F4B06EFF-DA6D-4296-984A-08D649C8E3FF}" Name="oropharynxcancer" Type="LHContentPage" ParentProviderId="sundheddkcms" ParentItemId="{7E8B30A3-D72D-4C96-8F75-8BF4C56B3493}" SortOrder="500" PublishDate="2011-03-03T16:26:00" DeleteDate="2999-12-31T00:00:00" PotItemType=""> <Content> <HtmlField Name="PageContent"><![CDATA[<h2>Diagnose</h2> <h3>Diagnostiske kriterier</h3> <ul> <li>Diagnosen bekræftes ved histologi samt undersøgelse for HPV i tumor</li> <li>Tumoren er HPV-positiv hvis der kan påvises HPV i biopsien</li> </ul> <h3>Sygehistorie</h3> <ul> <li>Ofte beskedne symptomer. Forstørrede lymfeknuder på halsen kan føre patienten til læge</li> <li>Efterhånden tilkommer tiltagende svælgsmerter, ofte ensidige med udstråling til samsidige øre. Synkebesvær (<a href="~/link.aspx?_id=F6AB11022E3048C18227083C93FE4362&_z=z">hypopharynxcancer</a>)</li> <li>Der kan opstå sår eller unormal vækst i den ene tonsil, dårlig ånde, blødning og/eller blodigt spyt</li> <li>HPV-positive carcinomer viser sig typisk hos lidt yngre mænd og kan debutere med en udfyldning på halsen</li> <li>Det er ikke muligt på baggrund af symptomerne at afgøre, om det drejer sig om en HPV-positiv eller -negativ tumor</li> </ul> <h3>Kliniske fund</h3> <ul> <li>Mere end halvdelen af carcinomerne findes som en ulceration i tonsillerne, resten er omtrent ligeligt fordelt på tungebasis og den bløde gane</li> <li>Nødvendige undersøgelser er fiberskopi af pharynx og larynx og palpation af tonsilregion, tungebasis og hals</li> <li>I nogle tilfælde debuterer HPV-positiv kræft som en udfyldning på halsen, udfyldningen kan være cystisk</li> <li>Metastasering sker særligt til lymfeknuder ved kæbevinklen, ofte bilateralt</li> </ul> <h3>Supplerende undersøgelser i almen praksis</h3> <ul> <li>Ingen. Ved mistanke om oropharynxcancer, henvises patienten akut til praktiserende øre-næse-halslæge som led i et kræftpakkeforløb</li> </ul> <h3>Andre undersøgelser hos specialist</h3> <ul> <li>Endelig diagnose stilles på grundlag af biopsi i generel anæstesi og efterfølgende histologisk undersøgelse</li> <li>Til udredning og stadieindeling bruges CT, CT/PET, MR, ultralyd med biopsi og endoskopi</li> </ul> <h3>Differentialdiagnoser</h3> <ul> <li><a href="~/link.aspx?_id=8AD99C97335547CF91096145BD7F6D16&_z=z">Syfilis</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=86079B2402E549249F904BF67AA8FA3C&_z=z">Tuberkulose</a></li> <li>Vincents angina</li> <li>Agranulocytosis</li> </ul> <h2>Behandling</h2> <h3>Behandlingsmål</h3> <ul> <li>Helbrede eller bedre livsudsigten, kvalitativt og kvantitativt</li> </ul> <h3>Generelt om behandlingen</h3> <ul> <li>HPV-positiv og HPV-negativ tonsil- og tungerodskræft behandles på samme måde </li> <li>Primært stråle- og kemobehandling</li> <li>Robotkirurgi anvendes, hvis både tumor og evt. metastaser kan fjernes ved samme indgreb</li> </ul> <h3>Håndtering i almen praksis</h3> <ul> <li>Patienterne håndteres primært i speciallægeregi</li> </ul> <h3>Råd til patienten</h3> <ul> <li>Patienterne håndteres primært i speciallægeregi</li> </ul> <h3>Medicinsk behandling</h3> <ul> <li>Planocellulært carcinom i pharynx responderer mindre godt på kemoterapi som eneste behandling, anvendes dog i visse tilfælde ved recidiv</li> </ul> <h3>Anden behandling</h3> <ul> <li>Hvis kræften er fremskreden, får patienten også kemoterapi en gang ugentligt samtidig med strålebehandlingen</li> <li>HPV-positive (p16) tonsilcarcinomer responderer betydeligt bedre på kemo- og stråleterapi samt kirurgi. De har bedre prognose end de HPV-negative</li> </ul> <h3>Palliativ behandling</h3> <ul> <li><a href="~/link.aspx?_id=DA8FF319589D4F6EA37018CA8F890D81&_z=z">Af smerte</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=46F6E55851EC4418A6C478C91DC99534&_z=z">Af kvalme og opkast</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=7BF4932CF16D46F8986887B144A1707F&_z=z">Af forstoppelse</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=109AF5A44B3F4B51A1232C88A690D7DE&_z=z">Af malign obstruktion</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=71359F8E7F7347F0AF7B586F709E5E1C&_z=z">Af mundtørhed</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=5D097F87A9D14640938D380EDD2EF736&_z=z">Af kakeksi og dehydrering</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=4A53DBA3A2BF413FA6D996CD5F4BA144&_z=z">Af åndedrætsbesvær</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=5B6D4EF5C7F5402A87C35C95E633B262&_z=z">Af depression</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=A6ED5F7533DC41BA98628DAB748C490D&_z=z">Af angst</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=E3D20D0E29C040F7AD13AEF89B7F0BCA&_z=z">Af delirium</a></li> </ul> <h3>Kirurgi</h3> <ul> <li>Robotkirurgi anvendes, hvis både tumor og evt. metastaser kan fjernes ved samme indgreb</li> <li>Radikale indgreb vil ofte forudsætte store operationer med mandibelresektion, rekonstruktion samt halsdissektion, hvilket kan medføre alvorlige funktionsforstyrrelser (særligt synkning)</li> </ul> <h3>Forebyggende behandling</h3> <ul> <li><a href="http://pro.medicin.dk/Sygdomme/Sygdom/318653">HPV-vaccine</a> tilbydes unge piger og fra 1. juli 2019 også til drenge, i <a href="~/link.aspx?_id=390A461F37E6417F9A1576B3E9D801C0&_z=z">børnevaccinationsprogrammet</a><a data-type="journal-reference" data-value="Mehanna H, Jones TM, Gregoire V, Kian Ang K, Oropharyngeal carcinoma related to human papillomavirus. BMJ 2010;340: 1439" data-value-piped="Mehanna H, Jones TM, Gregoire V, Kian Ang K|Oropharyngeal carcinoma related to human papillomavirus|BMJ|2010|340|1439" data-url="reference-link" title="Mehanna H, Jones TM, Gregoire V, Kian Ang K, Oropharyngeal carcinoma related to human papillomavirus. BMJ 2010;340: 1439" href="%20">1</a>, primært under hensyn til risikoen for cervixcancer og oropharynxcancer. Den forebyggende effekt på hoved-, halscancer er ikke endeligt fastlagt</li> </ul> <h2>Henvisning</h2> <ul> <li>Straks ved mistanke om diagnosen</li> </ul> <h2>Opfølgning</h2> <h3>Plan</h3> <ul> <li>Opfølgning i speciallægeregi</li> </ul> <h2>Sygdomsforløb, komplikationer og prognose</h2> <h3>Sygdomsforløb</h3> <ul> <li>Klassisk tonsilcancer har på diagnosetidspunktet ofte bredt sig til tunge, svælgvæg eller bløde gane</li> <li>HPV-associeret tumor har ofte en lille primær tumor (T-site), ledsaget af spredning til lymfeknuder</li> <li>Tungebasiscancer kan vokse frem i den frie del af tungen samt ind i svælgvæggen, mandiblen eller larynx</li> <li>Svulster i den bløde gane kan vokse infiltrativt, og kan brede sig til tonsillen, kindslimhinden og invadere mandibel og tyggemuskler og give trismus</li> <li>I avancerede stadier opstår talebesvær på grund af tungefiksation. Patienten kan udvikle trismus, fortykkelse af halsen og gulvet i mundhulen og medføre patienten vægttab</li> <li>Spredning til lokoregionale lymfeknuder ses hos ca. 1/2 af patienter med kræft i hovedhals-området</li> </ul> <h3>Komplikationer</h3> <ul> <li>Indvækst i omliggende strukturer eller metastaser</li> <li>Åndedrætsbesvær</li> <li>Synkebesvær</li> </ul> <h3>Prognose</h3> <ul> <li>Tonsilkræft har gennemsnitlig 5 års overlevelse på omkring 50 %. For kræft i tungebasis er den lavere<a data-type="other-reference" data-value="NORDCAN - Kræftstatistik for nordiske lande" data-url="http://www-dep.iarc.fr/NORDCAN/DK/frame.asp" title="NORDCAN - Kræftstatistik for nordiske lande" href="http://www-dep.iarc.fr/NORDCAN/DK/frame.asp">2</a> </li> <li>HPV-relateret kræft i oropharynx har en bedre prognose end ikke-HPV-relateret. Særligt blandt ikke-rygere. Carcinomer, som er relateret til både rygning og HPV, giver lige så dårlig prognose som ikke-HPV-relateret tumor</li> </ul> <h2>Basisoplysninger<a data-type="book-reference" data-value="Ovesen T, Buchwald C (eds). Lærebog i øre-næse-halssygdomme og hoved-halskirurgi. København: Munksgaard; 2013" data-value-piped="Ovesen T, Buchwald C (eds)|Lærebog i øre-næse-halssygdomme og hoved-halskirurgi|København|Munksgaard|2013" data-url="reference-link" title="Ovesen T, Buchwald C (eds). Lærebog i øre-næse-halssygdomme og hoved-halskirurgi. København: Munksgaard; 2013" href="%20">3</a><sup>,</sup><a data-type="other-reference" data-value="Hypopharyngeal Cancer Treatment. Health Professional Version. December 2016" data-url="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK65723/#CDR0000062924__79" title="Hypopharyngeal Cancer Treatment. Health Professional Version. December 2016" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK65723/#CDR0000062924__79">4</a></h2> <p>Nationale retningslinjer for udredning og behandling af hoved-halscancer udarbejdes af DAHANCA (Den Danske Hoved Hals Cancer Gruppe). Nedenstående artikel er udarbejdet på baggrund af disse <a href="https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjsrqefk8P3AhVwRPEDHaZWB8QQFnoECA4QAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.dahanca.dk%2Fuploads%2FTilFagfolk%2FGuideline%2FGUID_Nationale-retningslinjerparynx_larynxrevision_2014.pdf&usg=AOvVaw1PfnuY0BbSvEBdkfPfwHe8">retningslinjer</a>.</p> <h3>Definition af oropharynx cancer</h3> <p>Malign sygdom i oropharynx.</p> <h3>Anatomi</h3> <p>Oropharynx består af slimhinden i mundsvælget. Inkluderer svælgvæggen, den bagerste del af tungen, tonsillerne, den bløde gane og uvula. </p> <h3>Stadieinddeling (TNM-klassifikation)</h3> <ul> <li>T0 - ingen tegn til primærtumor </li> <li>T1 - længste diameter af tumor er 2 cm eller mindre </li> <li>T2 - længste diameter af tumor er mere end 2 cm men mindre end 4 cm </li> <li>T3 - længste diameter af tumor er mere end 4 cm </li> <li>T4 - tumor vokser ind i knogle, muskulatur, hud, kæbehule, halsens overflade etc.</li> <li>Der stadieinddeles yderligere på baggrund af forekomst af lymfeknudemetastaser (N) og fjernmetataser (M)</li> </ul> <h3>Forekomst</h3> <ul> <li>I orofarynx er omtrent 2/3 planocellulære carcinomer; de øvrige er særligt non-Hodgkin lymfomer </li> <li>Planocellulære karcinomer er 3-4 gange hyppigere hos mænd </li> <li>Incidensen af planocellulære karcinomer er steget betydeligt over de seneste tiår i den vestlige verden. Dette sættes i forbindelse med stigningen i HPV-infektioner i svælget</li> <li>Human papilom virus (HPV) har vist sig at spille en rolle i forbindelse med udviklingen af kræft i tonsiller og tungerod, idet ca 60% af tilfældene er HPV-positive planocellulære carcinomer. Denne andel har været stærkt stigende de seneste 10 år</li> <li>HPV-positive planocellulære carcinomer i tonsiller og tungerod kan have mildere symptomatologi end HPV-negative</li> <li>Forekomst af oropharynxcancer i Danmark: 400 nye tilfælde pr. år. Ca 75 % mænd, 25 % kvinder (Kilde: <a href="http://www-dep.iarc.fr/NORDCAN/DK/frame.asp">NORDCAN</a>) </li> </ul> <h3>Ætiologi og patogenese</h3> <ul> <li>Stort tobaks- og alkoholforbrug er væsentlige ætiologiske faktorer</li> <li>Humant papillomavirus (HPV) <ul> <li>Stigningen i antallet af planocellulær carcinom i orofarynx sættes i forbindelse med den stigning i påvist HPV i maligne tumores</li> <li>HPV-relateret oropharynxcancer synes at være en ny og distinkt sygdomsenhed uden relation til tobak og alkohol</li> <li>Den har en bedre prognose end ikke-HPV relateret cancer, særligt blandt ikke-rygere </li> <li>HPV-relationen er tydeligst i tonsiller og tungerod</li> <li>At HPV kan være medvirkende til udviklingen af cancer i tonsiller og tungerod, kan muligvis skyldes, at disse områder har fenestreret basalmembran hvor HPV kan penetrere</li> <li>Det er specielt HPV type p16, men også p18, der er patogen</li> <li>Seksuel overførsel af HPV, primært gennem oralsex, antages at være forklaring på denne stigning</li> </ul> </li> </ul> <h3>Disponerende faktorer</h3> <ul> <li>Jf. ætiologi</li> <li>Mange bliver eksponeret for patogene HPV-typer, men hvorfor nogle udvikler HPV positiv cancer og andre ikke gør, vides ikke</li> <li>Immunologiske aspekter spiller sandsynligvis en rolle. Personer med nedsat immunforsvar (f.eks. HIV-positive) har en øget risiko for udvikling af HPV-positive cancertyper</li> <li>Man formoder, at stigningen i forekomsten af HPV-positive hoved-halscancere skyldes ændrede seksualvaner, herunder tidlig sexuel debut, flere partnere og øget brug af oralsex</li> </ul> <h3>ICPC-2</h3> <p>[ICPC] </p> <h3>ICD-10/SKS-koder</h3> <p>[ICD10]</p> <h2>Patientinformation</h2> <h3>Hvad findes der af skriftlig patientinformation</h3> <ul> <li><a href="~/link.aspx?_id=832243F411284F02850352E688FA78EA&_z=z">Kræft i mundhule og svælg</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=7693D0B78517478A8451B4D95FF3F5CD&_z=z">Kræft i mund og svælg - en oversigt</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=0B3916172C864991AEC8998A48D3DE56&_z=z">Cytostatika - en generel orientering (DNK)</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=692A20120B914CAEB1A2E67C9027F920&_z=z">Strålebehandling</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=9959B672959A42C596437D38434BDC10&_z=z">Smerter og smertebehandling (DNK)</a></li> </ul> <h4>Lindrende behandling ved fremskreden kræftsygdom</h4> <ul> <li><a href="~/link.aspx?_id=DF00C370DFDE4F2390F10019CDDD3195&_z=z">Angst</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=5A8AD6070C994010BE0FC18E68A45E9A&_z=z">Kvalme og opkast</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=47A58FFAC9AC4503A4DEB9B826162E3E&_z=z">Forstoppelse</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=32029ED6BC4C4D66AE32A03E69B02764&_z=z">Mundtørhed</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=71006191216D4F91B7E0441CF1297B68&_z=z">Vejrtrækningsbesvær</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=A8465A9A8EFC44FF933BBAB1B8922D80&_z=z">Alvorlig afmagring</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=57D3AC60E98943EE9674DB55CA4BC508&_z=z">Depression</a></li> <li><a href="~/link.aspx?_id=920A105AD9CD437B86A9783DCE075286&_z=z">Delirium</a></li> </ul> <h3>Patientorganisationer</h3> <ul> <li><a href="http://www.cancer.dk/">Kræftens Bekæmpelse</a></li> </ul> <h2>Link til vejledninger</h2> <ul> <li>Nationale pakkeforløb - <a href="https://www.sst.dk/da/Udgivelser/2016/Pakkeforloeb-for-hoved--og-halskraeft">Det nationale kræftpakkeforløb for hoved- og halskræft</a></li> <li>Forløbsbeskrivelser og pakkeforløb [ICPC] </li> <li>DSAM klinisk vejledning - <a href="http://vejledninger.dsam.dk/cancer/">Kræftopfølgning i almen praksis</a></li> </ul> <h2>Illustrationer</h2> <h3>Plancher eller tegninger</h3> <ul> <li> <a href="~/link.aspx?_id=3F7CE28BD32E4C12AF2F3EFD240E8AEB&_z=z">Normal mundhule, tegning</a></li> </ul>]]></HtmlField> <HtmlField Name="Resume"><![CDATA[<h2>Resumé</h2> <p><strong>Diagnose</strong></p> <ul> <li>Svælgsmerter, evt. med udstråling til det ene øre</li> <li>Patologiske lymfeknuder på halsen </li> <li>Skopier af pharynx og larynx</li> <li>Biopsi samt undersøgelse for HPV i tumor</li> </ul> <p><strong>Behandling</strong></p> <ul> <li>Primært stråle- og kemobehandling</li> <li>Robotkirurgi anvendes, hvis både tumor og evt metastaser kan fjernes ved samme indgreb</li> <li>HPV-positiv og HPV-negativ tonsil- og tungerodskræft behandles på samme måde</li> </ul> <p><strong>Henvisning</strong></p> <ul> <li>Straks mistanken opstår</li> </ul>]]></HtmlField> <LinkListField Name="Spot2"> <LinkField linktype="internal">{99A85AFD-2F7A-4B5D-A1C9-C2701D5E7D30}</LinkField> </LinkListField> <TextField Name="DoctorsHandbookID">3526</TextField> <TextField Name="PageTitle">Oropharynxcancer</TextField> <TextField Name="NavigationTitle">Oropharynxcancer</TextField> <CheckBoxField Name="ShowInMenu">true</CheckBoxField> <CheckBoxField Name="ShowInContentField">true</CheckBoxField> <DateTimeField Name="RevisedDate">2022-04-28T08:29:00</DateTimeField> <LinkListField Name="Authors"> <LinkField linktype="internal">{B6A1092D-F949-4FC6-9817-C458384E5F3C}</LinkField> <LinkField linktype="internal">{B1D40C58-6E29-4B85-8A45-EFA8706B8C83}</LinkField> <LinkField linktype="internal">{FDEF4DBD-AAF0-4AF0-82F7-983F8710B93E}</LinkField> <LinkField linktype="internal">{9240F87A-FE81-40E5-A079-F715F683A0B5}</LinkField> </LinkListField> <LinkListField Name="Organization"> <LinkField linktype="internal">{CF77E8B9-9937-42B2-85DF-76B0F4E401F0}</LinkField> </LinkListField> <TextField Name="ICD10">C10, C10.2, C10.3, C10.8, C10.9</TextField> <TextField Name="ICPC2">D77, R21, R85</TextField> <LinkListField Name="SearchAreaID"> <LinkField linktype="internal">2</LinkField> </LinkListField> <TextField Name="Description">Incidensen af planocellulære karcinomer er steget betydeligt over de seneste tiår i den vestlige verden. Dette sættes i forbindelse med stigningen i HPV-infektioner i svælget.</TextField> <LinkListField Name="LHPHEditor"> <LinkField linktype="internal">{37FAF8C0-7527-48CA-9ECE-FCC7E8CBB368}</LinkField> </LinkListField> <TextField Name="__Updated by">sitecore\anvi</TextField> <TextField Name="MetaKeywords">cancer pharyngis, cancer oris, kræft i pharynx, kræft i oropharynx, kræft i svælg, kræft i orofarynx, hpv og svælgkræft</TextField> <LinkListField Name="InformationCategory"> <LinkField linktype="internal">IC_13</LinkField> </LinkListField> <LinkListField Name="InformationType"> <LinkField linktype="internal">7</LinkField> </LinkListField> <LinkListField Name="SearchTargetGroup"> <LinkField linktype="internal">2</LinkField> </LinkListField> </Content> <Medias /> </Item> </Provider>
19.505 characters